معرفي منطقه
دامغان يكي از شهرهاي استان سمنان در ايران است. دامغان، زماني با نام صد دروازه (به يوناني: هكاتوم پوليس) پايتخت دولت اشكانيان بوده‌است. مهمترين تفريحگاه اين شهر چشمه علي است.
مجموعه چشمه علي كه يك فضاي محصور شده براي تفريح تابستاني شاهان قاجار بوده است. اين چشمه در 35 كيلومتري شمال دامغان قرار دارد و از گذشته يكي از نقاط پر جاذبه بوده است.اين مجموعه از دو بخش قراول‌خانه و سازه درون آب تشكيل شده است. ديرينگي سازه‌هاي درون مجموعه به روزگار صفويان مي‌رسد اما كاربري تفريحي آن بيشتر در روزگار قاجار بوده است.
در دو سوي سازه درون آب استخر قرار دارد كه نشيمن گاه شاهان قاجار بوده‌است. اين مجموعه داراي گرمابه و مسجد هم بوده كه اكنون ويران شده اند. چشمه علي دامغان يكي از خوش آب‌و‌هواترين تابستانگاه‌هاي ايران است. در زمان‌هاي گذشته به اين چشمه «هزارچشمه» يا «عالي بولاغ» مي‌گفتند.
شهرستان شاهرود تمام زيبايي‌هاي جهان هستي را به مقياس كوچكتر در خود دارد.
زيبايي و تنوع چيزي است كه شما در اين شهرستان به خوبي مي‌توانيد بيابيد. از جنگل‌هاي زيبا گرفته، تا كوير كه در روز، گرمايش جان‌فرساست و در شب آسماني با ستارگاني فراوان دارد.
اگر بخواهيم فقط در حد يك تعريف كوتاه شاهرود را توصيف كنيم بايد بگوييم كه شاهرود به عنوان بزرگترين شهرستان استان سمنان به خاطر آب و هواي خاصش از ديرباز به عنوان قاره كوچك يا بهشت كوير نام گرفته است.
شاهرود از جمله شهرستان‌هاي تاريخي و باستاني ايران است كه قدمت آن به 1000 سال قبل از ميلاد مسيح(ع) مي‌رسد. كوچكترين و كوتاهترين مرز ميان كوير و دريا در شاهرود است. شاهرود با مساحتي افزون بر 50 هزار و 899كيلومترمربع و جمعيتي بيش از 230 هزار نفر، بزرگترين شهرستان استان سمنان از نظر وسعت و جمعيت است.
اين شهرستان از شمال به استان مازندران، از جنوب به كوير مركزي و استان اصفهان، از مغرب به شهرستان دامغان و از مشرق به استان خراسان رضوي محدود مي‌شود..
يكي از ويژگي‌هاي مهم شاهرود وسعت و تنوع اقليم آن است. شهري كه اگرچه بر حاشيه كوير قرار دارد، اما هرگز اسير برهوت آن نشده است و بسيار بيشتر از ديگر شهرها سرسبزي دارد. در شاهرود چهار فصل سال را مي‌توان ديد و همه فصول در زمان خاص خود وجود دارد و اين سبب به وجود آمدن طبيعتي زيبا در اين شهرستان شده است.
اگر از شاهرود و مركز اين شهر به فاصله 15 دقيقه به طرف جنوب برويد، كوير به معناي واقعي شروع مي‌شود. و اگر به فاصله 50 دقيقه به طرف شمال برويد، به جنگل مي‌رسيد. از مركز شهر تا ارتفاعات 3960 متري شاهوار دو ساعت فاصله است.شهري با اين خصوصيات در كنار خود جاهاي بسياري براي گردشگري دارد كه هريك به نوبه خود مي‌تواند براي هر بازديدكننده‌اي جذاب باشد.
* ماسوله كوير
بازار شاهرود يادگار دوره قاجار كه هنوز درهاي بزرگ كاروانسراها در آن ديده مي‌شود، حمام‌هاي قديمي، آرامگاه عارف شهير ايراني بايزيد بسطامي، صومعه بايزيد، آرامگاه عارف نامي شيخ ابوالحسن خرقاني، آرامگاه شيخ عمادالدين و آرامگاه ابن يمين فرومدي از ديگر نقاط ديدني شاهرود است،
كاروانسراهاي مياندشت، ميامي، ده ملا، بدشت، شاه عباس، الهاك، جاده ابرشيم و كاروانسراي سنگي، مسجد جامع متعلق به دوره ايلخاني با قدمتي حدود 700 سال، مسجد جامع بسطام، برج كاشانه و مسجد جامع بايزيد بسطامي، شهر مجن كه به ماسوله كوير شهرت دارد در30 كيلومتري شاهرود، قنديل‌هاي يخي دره آب اوستا در ابرسج، چشمه هفت رنگ داراي آب رنگين دردره تاش، آبشار نكارمن، آبشار دره آلوچال در دل جنگل‌هاي ابر، امامزاده ارميان(ع) كه امامزاده‌اي در دل درختي به طول 10 مترجاي دارد، موزه شاهرود در محل سابق بلديه (شهرداري)، تپه سنگ چقماق با قدمت پيش از تاريخ است.
شاهرود مناطق گردشگري متنوعي دارد و مناطق گردشگري همچون منطقه نمونه گردشگري جنگل ابر در 40 كيلومتري شمال‌شرق شاهرود، منطقه گردشگري جنگل اولنگ در 85 كيلومتري شمال شاهرود، منطقه گردشگري جنگل دشت شاد، منطقه نمونه گردشگري جنگل و آبشار نام نيك، منطقه نمونه گردشگري زيستكره توران كه اين مجموعه از سه قسمت پارك ملي، پناهگاه حيات وحش و منطقه حفاظت شده تشكيل شده است، منطقه نمونه گردشگري مجن و آبشار تنگه داستان، منطقه نمونه گردشگري خوش ييلاق كه با چشم‌اندازهاي متفاوت طبيعي و تنوع اكو سيستمي فراوان از جنگل، كوهستاني، مرطوب خزري، دشت خشك و بياباني تنوع زيستي ويژه و ارزشمندي در گستره‌اي نسبتاً محدود پديد آورده است، منطقه نمونه گردشگري فرحزاد تاش و چشمه هفت رنگ، منطقه نمونه گردشگري قطري، منطقه نمونه گردشگري دشت آفتابگردان و شقايق كالپوش كه نمايش منحصر به‌فرد گل‌هاي شقايق در اين منطقه از اواخر ارديبهشت تا 10 خرداد جلوه ويژه و خاص به آن مي‌دهد، منطقه نمونه گردشگري رضاآباد خارتوران با آن تپه‌هاي ماسه‌اي زيبا و منطقه نمونه گردشگري عباس‌آباد كه تمام اينها تنها بخشي از داشته‌هاي شهرستان شاهرود است.
* بهشت كوير
نام بهشت كوير برازنده شهرستان شاهرود است، اما عجيب است كه چنين شهرستاني با اين همه ظرفيت و پتانسيل هنوز نتوانسته كوچكترين قدمي در راه جذب گردشگر و توريست بردارد.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شاهرود در خصوص ظرفيت‌هاي موجود در اين شهرستان براي ارتقاي وضعيت گردشگري و توريسم گفت: ظرفيت‌هاي گردشگري شهرستان شاهرود از ابعاد مختلف، فوق‌العاده بوده چه از نظر تاريخي، عرفاني و فرهنگي، روستايي و عشايري و چه از منظر اكوتوريسم و جاذبه‌هاي طبيعي شهره عام و خاص است. همين پتانسيل‌هاي خدادادي شاهرود را به يك منطقه استثنايي تبديل كرده است و از آنجا كه در مسير كريدور شرق به غرب و جنوب به شمال واقع شده خود عامل مهم براي توجه بيشتر و اساسي به اين مقوله از توسعه در شهرستان شاهرود است.
حميدرضا حسني افزود: از آنجا كه مهمترين مشكل شهرستان شاهرود بيكاري است و در كنار آن ظرفيت بالاي توسعه گردشگري وجود دارد بايد با تدوين برنامه‌اي جامع و بلندمدت در زمينه توسعه گردشگري گام برداشت و اين امر نيازمند تسريع در زيرساخت‌ها است كه با توجه به سياست‌هاي خصوصي‌سازي دولت جمهوري اسلامي اين روند با معرفي، تسهيل و ترغيب در سرمايه‌گذاري پيگيري مي‌شود. در اين راستا در دور اول و دوم سفر رئيس‌جمهوري و هيأت دولت به استان سمنان 12 منطقة نمونه گردشگري، يك شهر نمونه گردشگري و 5 روستاي هدف گردشگري به تصويب رسيد.
به همت همكاران اين اداره در سال‌هاي اخير با برپايي جشنواره‌هاي گردشگري سفر به مجن و آبشار تنگه داستان، سفر به دشت شقايق‌هاي كالپوش، سفر به زيستگاه زاغ بور و تشكيل دو گروه آيين موسيقي شقايق و عيدانه از اقدامات انجام شده نسبت به معرفي جاذبه‌هاي طبيعي و فرهنگي بوده است. فروش و رونق صنايع دستي و سوغات در روستاها و شهرهاي شاهرود از تأثيرات قابل توجه اين برنامه‌ها بوده به گونه‌اي كه تنها در روز برگزاري جشنواره سفر به دشت شقايق‌ها در روستاي رضوان كالپوش 250 ميليون ريال از محل فروش لبنيات محلي و سوغات درآمد نصيب اهالي شد كه امروزه به يكي از جنبه‌هاي رقابت و خواست‌هاي روستاهاي مناطق مختلف تبديل شده تا بتوانند از كنار ورود گردشگر با فروش صنايع دستي و سوغات و پذيرايي درآمد خانوار خود را تأمين كنند. از آنجا كه به ازاي ورود هر گردشگر دو تا شش شغل مستقيم و 9 تا 15 شغل با احتساب مشاغل بخش‌هاي توليدي و خدماتي ايجاد مي‌شود، اين امر سهم چشمگيري در كاهش معضلات بيكاري و اجتماعي و تأمين اقتصاد خانوار شهرستان شاهرود خواهد داشت.
حسني درباره همكاري مسئولان در ترسيم اهداف بلندمدت اضافه كرد: خوشبختانه با حمايت‌هاي مسئولان شهرستان و ديدگاه‌هاي راهگشا و مثبت آنها اين مهم در صدد دغدغه‌هاي منطقه‌اي قرار گرفته و از آنجا كه محور توسعه شهرستان شاهرود كشاورزي و گردشگري ترسيم شده، اين پيشرفت مستلزم مصوبه‌هاي ملي، استاني و اختصاص اعتبارات چشمگير در آماده‌سازي زيرساخت‌ها است.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شاهرود گفت: پيگيريم كه براي نخستين بار كارگروه گردشگري استان در اين شهرستان كه قطب اصلي توسعه گردشگري استان سمنان محسوب مي‌شود تشكيل شود.
نماينده مردم شاهرود در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره گفت: متأسفانه روند حركت برنامه در زمينه گردشگري بسيار كند بوده است در حاليكه ما بايد در سال‌هاي گذشته شاهد اتفاقات خوبي در اين بخش مي‌بوديم.
دكتر كاظم جلالي با اشاره به اينكه شاهرود در دو بخش گردشگر عرفاني و طبيعت‌گردي مي‌تواند فعاليت خوبي داشته باشد، افزود: ما بايد به ياد داشته باشيم درآمدي كه در اين بخش از كشور و در شهرستان شاهرود حاصل مي‌شود منافعي براي كل كشور دارد.
لذا اميدواريم از اين پس با تغيير مديريتي كه در سازمان ميراث فرهنگي استان روي داد كارهاي جديدي صورت گيرد.
گزارش: محمد رضائيان